سنڌي ادب جا بروٽس

سنڌي ادب جا بروٽس

هڪ بند دڪان ٻاهران ڏاڪي تي ويهندي مون سنڌو کي چيو، “ٻيلي، مان ٿڪجي پيو آهيان. ٽنگن جواب ڏيئي ڇڏيو آهي. جيتوڻيڪ مون کانئن سوال نه پڇيو هو.”

“مان به ٿڪجي پيئي آهيان.” سنڌوءَ چيو، “پر مونکي ڪنهن به حال ۾ ڪتاب “پاڪستان ڪا علاقائي ادب،” ضرور ڳولڻو آهي.”

“پاڻ تي رحم ڪر، منهنجي حال تي رحم ڪر، سنڌو.” کيس هٿ ٻڌندي چيم، “ٿوري دير لاءِ منهنجي ڀرسان ڏاڪي تي ويهي رھ.”

“ڪنهن ڏسي ورتو ته پوءِ؟”

“ته پوءِ انقلاب ايندو. فساد ٿيندا. خون جون نديون وهنديون.”

“عجيب ماڻهو آهين!”

“منهنجي ڀرسان ويهي رھ چري.” چيم، پاڻ گذريل چئن ڪلاڪن کان رلندا رهيان آهيون. ورلي ڪو ڪتابن جو دڪان اسان کان بچي ويو هوندو. ويهي رھ.”

هوءِ منهنجي ڀرسان ڏاڪي تي ويهي رهي. چيائين، “تنهنجي منهنجي باري ۾ جيڪي ڳالهيون هلن پيون، تن ۾ جيڪا ڪسر رهجي ويئي آهي، سا اڄ پوري ٿيندي.”

مون کيس جواب نه ڏنو.

سنڌو چيو، “ڪهاڻيڪار ۽ شاعر کان هميشه پاسو ڪجي.”

ڏانهنس ڏسندي چيم، “تنهنجو اهو قول لوھ جي ٿنڀي تي اُڪرائي، اشوڪ کي مات ڪندس. گھٽيءَ گھٽيءَ ۽ چوڪ چوڪ تي اهي لوهي ٿنڀا کوڙائي ڇڏيندس ته ڪهاڻيڪار ۽ شاعر کان پاسو ڪيو.”

ڪجھ دير خاموش ويهڻ کان پوءِ سنڌوءَ پڇيو، “تون منهنجي باري ۾ ڇو لکندو آهين؟”

“فقط مان ڏوهي ناهيان.” وراڻيم، “دنيا جو هر هڪ ليکڪ ۽ هر ڪو شاعر پنهنجي ڪنهن نه ڪنهن سنڌوءَ لاءِ لکندو آهي.”

اوچتو پڇيائين، “ڪتاب جو ڇا ٿيندو؟”

“پنجاب يونيورسٽيءَ کان گھرائي وٺنداسين.”

“نه، مونکي هينئر گھرجي.”

“ته پوءِ هل ته ڪنهن لائبريري مان چورايون.”

“تون ڳالھ ٽارڻ جو استاد آهين.”

سنڌو مون سان گڏ هئي، جڏهن منهنجي هڪ دوست پنجاب يونيورسٽي جي ڇپايل ڪتاب “پاڪستان ڪا علاقائي ادب” جو ذڪر ڪيو هو. ان ڪتاب ۾ جديد سنڌي ادب جو چيپٽر جنهن صاحب لکيو آهي، سو سنڌيءَ جو پروفيسر آهي. هن صاحب فرمايو آهي، بلڪه تحرير ڪيو آهي، ته جديد سنڌي ادب ۾ راجا ڏاهر، فحاشي، بغاوت ۽ ملحداڻي نظريي جو پرچار ٿئي ٿو. سنڌو ضد ٻڌي بيٺي. چيو هئائين نه، “جديد سنڌي ادب قوميت ۽ سنڌ سان سچائي جو عهد نامو آهي. ڪوبه سنڌ ملڪ جي مٽيءَ جو ڄائو جديد ادب کي نندي نٿو سگھي.” کيس يقين ڏيارڻ جي ڪوشش ڪئي سين، ته چيائين، “ڪتاب ڏيکاريو.” هڪ لائبريريءَ ۾ ڪتاڀ ڏياريوسينس تڏهن وڃي اعتبار آيس. پوءِ مون کي چيو هئائين ته، “ڪتاب جو پوسٽ مارٽم ڪرڻ گھرجي. هل ڪتاب خريد ڪريون.”

سڄي ڪراچي اٿلائڻ کانپوءِ به ڪتاب نه مليو. صدر پهتاسين، ٿڪجي پياسين. هڪ بند دڪان جي ٻاهران ڏاڪي تي ويهي رهياسين.

سنڌوءَ پڇيو، “پروفيسر صاحب سنڌي هئڻ جي باوجود ائين ڇو لکيو آهي؟”

وراڻيم، “هر هڪ ٻوليءَ جي ادب ۾ ڪونه ڪو بروٽس ضرور هوندو آهي، سنڌو.”